Leslie Desmond

Hoe dat vage "gevoel" nu toepassen

Hoe dat vage "gevoel" nu toepassen
How to Apply the Elusive "Feel"

Dat ding dat "gevoel" heet is vaag en moeilijk te omschrijven. Vooraleer ik probeer te interpreteren wat het misschien betekent voor het paard, is het misschien goed om stil te staan bij wat het betekent om iets als mens te "voelen".

Hoe is het om iemand -die het niet kent- uit te leggen hoe een pas afgereden grasveld in de lente ruikt? Hoe vers brood smaakt? Hoe een bloedrode zomerzonsondergang eruit ziet? Het geluid van een torenvalk? De pijn van een splinter onder je huid? Hoe "voelt" hoofdpijn? Wat doet harde muziek in je oren? Hoe voelen peutervingertjes tegen je huid? Of: wat is het dat het verschil maakt tussen de hand vastnemen van een hele goeie vriend tegenover de handdruk van een totale vreemde?

Al deze dingen voelen een beetje verschillend voor ieder mens, en zelfs als twee mensen het erover eens worden dat ze hetzelfde ervaren, hoe zouden ze daar echt zeker van kunnen zijn? Geen twee mensen zijn dezelfde. En geen twee paarden. Voor een optimale interactie moeten de verschillen tussen twee levende wezens herkend, gekend en gerespecteerd worden.

Onze omgang met elkaar - of het nu met mensen, paarden of eender wie is - moet flexibel zijn en consistent; respectvol en duidelijk; liefhebbend, en verdraagzaam. Sta eens even stil bij de doodgewone dingen die ons overkomen: regen, wind, blaffende honden en het zingen van de vogels. Ze hebben een verschillend effect op ieder van ons. Zelfs ervaringen die ons diep raken -liefde, vreugde, verdriet, angst, onzekerheid- worden anders ervaren omdat onze lichamen elk een unieke individuele manier hebben om dingen te rangschikken en op te slaan.

Ook ieder paard is een apart wezen. De ervaringen die het tijdens z'n leven opdoet worden even uniek ervaren als jij met jouw ervaringen. Elk individueel paard moet dan ook op die manier benaderd worden: als een individu. Mensen spelen een grote rol in hoe een paard z'n omgeving ziet. Zij bepalen of een paard zich veilig voelt of niet.

Het is een simpele basisregel: als het paard zich veilig voelt bij jou, zal jij ook veiliger zijn bij hem. Het is belangrijk om de subtiele veranderingen in lichaamsbewegingen te zien, en de gezichtsuitdrukkingen als hij zich min of meer comfortabel voelt. Terwijl je met hem bezig bent, let er dan eens op hoe jouw mentale status en fysieke houding hem beinvloedt. Dat is zó belangrijk...

Als er geen gevoel zit in een mens z'n ruiter- en omgangscapaciteiten, dan zal het potentieel aan vertrouwen en welwillendheid tussen mens en paard nooit veel worden.

Sommige mensen zeggen dat je "gevoel niet kan leren", en dat is een standpunt dat ik deel. Maar ik denk wel dat een mens kan leren om gevoel te leren toepassen als ze de kans krijgen om iemand te observeren die het succesvol toepast in het omgaan met en rijden van een paard.

"Gevoel" ziet er effectief herkenbaar uit. Iemand die met gevoel met een paard omgaat of rijdt, pik je er zó uit eens je hebt geleerd om het te herkennen. Als jij en je paard redelijk goed met elkaar opschieten, heb je waarschijnlijk meer "gevoel" in je dan je zelf denkt.

Hier zijn een paar manieren om "gevoel" op te bouwen in je dagelijkse routine op de manège of in de wei... of waar dan ook dat je met paarden bezig bent. Maak eens een soort inventaris van het effect dat jij en je paard op elkaar hebben als je met de dingen bezig bent. Als je hem zelf z'n eten geeft, loopt hij dan ongeduldig de hele stal of voederplaats rond, of bepaal jij waar hij staat? Heb je een emmer of krukje nodig in het friemelgevecht om z'n kopstuk aan te krijgen, of doet hij z'n hoofd naar beneden en neemt hij zelf het bit in z'n mond als je het kopstuk over z'n oren schuift? Wip je op en neer op één been om het zadel goed te kunnen vastnemen, om het dan snel snel op z'n rug te krijgen, vóór hij eronderuit muist? Wacht hij tot je helemaal klaar bent als je bent opgestapt, en wacht hij op jouw seintje om te vertrekken?

Voor het paard zijn de details belangrijk. Kleine dingen spelen een hele grote rol in wat een paard gaat verwachten van een mens. Na een tijdje gaan ze hun verwachtingen rond mensen generaliseren, net zoals mensen dat met paarden doen. Direct of indirect, zal dat tot moeilijkheden leiden.

Als de communicatie tussen mens en paard warrig is, of gevoelloos, of doelloos, dan is het de verantwoordelijkheid van de mens om er iets aan te doen, en nieuwe definities op de dingen te plakken. Je kan niet van je paard verwachten dat het daaraan begint. Het is z'n job zichzelf in leven te houden, en alles te doen wat nodig is om te overleven. Het is aan ons om ons bewust te zijn van die natuurlijke instincten en om wat we van het paard verwachten zo duidelijk, consistent en flexibel mogelijk te presenteren... opdat het het paard zou passen.

Leiden en achteruit gaan zijn goede oefeningen voor het aanleren van gevoel. Voor de beste resultaten doe je je paard een kopstuk met eenvoudig trensje aan, of een halster.

Leiden en vrijuit volgen

Het doel van deze oefening is om het paard te leren om geleid te worden, niet om door jou voortgetrokken te worden.

De boodschap die je paard vertelt dat hij z'n voeten mag bewegen, komt van je hand, zo'n twintig centimeter onder z'n mond, op ŽŽn teugel. Sta aan de zijkant, in een hoek van 45° tegenover z'n schouder. Pas je positie eventueel aan door je elleboog te strekken, en zonodig je arm te verlengen vanuit je schouder. Sta niet te dicht, duw niet, of leun niet op je paard.

Neem je teugel op in een hoek, niet meer dan de bocht van het doorhangen eruit halen. Als hij daarop gemakkelijk voortgaat, laat dan onmiddellijk de teugel los doorhangen, maar zorg dat het diepste punt van de doorhangende teugel niet voorbij de knie van het paard komt. Herhaal dat een paar keer (oefen aan beide kanten), tot hij gemakkelijk meeloopt, met alle vier de voeten, van zodra het doorhangen uit je teugel verdwijnt omdat je van hem wegloopt.

Je kan ook andere reacties krijgen.

Het zou kunnen dat hij niet begrijpt dat dat gevoel dat je hem doorheen de teugel geeft, bedoeld is om z'n voeten te laten bewegen. Dat onbegrip kan ertoe leiden dat hij

• al z'n voeten stevig op de grond houdt...
• of dat hij z'n hoofd en nek in je richting meestrekt met z'n ogen gesloten,
• of dat hij z'n hoofd naar je toe zwaait,
• of dat hij achteruit gaat.

Het kan ook zijn dat hij wel begrijpt dat z'n voeten in beweging horen te komen, maar in plaats van losjes met je mee te komen

• dat hij een kleine pas in je richting zet met ŽŽn voet, en de andere drie laat staan waar ze staan, en dan stopt,
• of hij kan je voorbij springen,
• of in jouw richting springen, te dicht in je eigen comfortzone,
• of zelfs bovenop je springen.

Als z'n voeten niet bewegen, of als hij achteruit gaat, neem dan nog eens het doorhangen uit de teugel en geef hem een nieuwe kans om te overwegen te doen wat je vraagt. Als z'n respons niet verandert, geef dan een goeie, maar korte ruk naar één kant. Het zou kunnen dat je dat een paar keer moet herhalen voor hij begrijpt wat je bedoelt over z'n voeten. Sta niet v——r hem, want dan heeft hij een voordeel: hij kan gemakkelijk aan je ruk weerstaan of bovenop jou belanden als hij toch in één keer vooruit springt. Let er extra op dat je niet blijft trekken aan dat touw of dat je het doorhangen er ineens uitrukt. Het is niet de bedoeling om hem te straffen, maar om je verzoek om je gevoel te volgen, zodra je het doorhangen uit je touw haalt.

Kracht tegenover duidelijkheid

Onthou dat in alles wat je doet met je paard, het gebruik van kracht nooit veroorloofd is. Om met gevoel te communiceren met je paard, moet kracht vervangen worden door tijd en geduld. Dat wil niet zeggen dat er niet af en toe een plaats is waar je duidelijk moet zijn, en, in sommige gevallen, nog duidelijker. Maar - en dit is belangrijk- hoe meer duidelijkheid je gebruikt tegenover je paard, hoe groter je ervaring moet zijn, en je begrip over de rol die timing en balans spelen in hoe een paard je bedoelingen begrijpt.

Het "gevoel" in duidelijkheid wordt niet in een vacuüm door een mens toegepast -of door het paard begrepen. Opdat het paard de bedoeling in je hand zou begrijpen, moet dat gevoel gepresenteerd worden in de juiste mix van timing en balans. Dus, als je denkt dat je duidelijker moet zijn, dan moet je ook de vaardigheden hebben om die duidelijkheid toe te passen. Voor je eigen veiligheid moet je in staat zijn om de respons van het paard op die grotere duidelijkheid op voorhand in te schatten. Anders zou je er wel eens spijt van kunnen krijgen.

Dat doet me aan iets denken. Bill Dorrance zei vaak: "Het is echt ongelooflijk wat een paard voor je zal doen als hij begrijpt wat je wil. En het is al even verbazend wat een paard voor je zal doen zelfs als hij het niet begrijpt." Dus ga traag. Dat zal je de tijd geven die nodig is om je observatievermogen aan te scherpen, wat een essentieel onderdeel is van het juiste toepassen van "gevoel" in horsemanship. Proberen en fouten maken zullen je de ervaring geven die je nodig hebt om beter te kunnen oordelen hoe en wanneer je duidelijker moet worden.

Consistentie en redelijkheid in het toepassen van duidelijkheid, gekoppeld aan een goed-getimede loslaten (release) zal het vertrouwen van je paard in jou versterken. Net zoals met alle andere dingen, zullen er een stap vooruit, maar ook twee stappen achteruit zijn, tot je je bewustzijn over "oorzaak en gevolg" tussen jullie twee gedurende het hele proces zo hebt aangescherpt dat je je eigen bewegingen al uitvoert voor je eraan denkt.

Vrijuit achteruit gaan

Begin deze oefening aan de zijde van het paard waar het paard het voorbeen het verst naar voor heeft staan. Dat zal het hem het gemakkelijkste maken, omdat hij zowiezo al geneigd is om eerst met die voet met achteruit gaan te beginnen. Plaats je hand weer zoals beschreven bij het leiden, haal het doorhangen uit de teugel, terwijl je je hand in de richting van z'n borstkast beweegt. Haast je niet. Misschien begrijpt hij wel van de eerste keer al de verbinding tussen je hand en z'n voeten, en zet hij die voet al onmiddellijk achteruit. Als hij dat doet, laat los.

Hij kan ook andere dingen doen, die erop wijzen dat hij niet helemaal begrijpt dat je het over z'n voeten hebt.

• Hij kan z'n voeten vastzetten en z'n hoofd omhoog doen,
• en het heen en weer slaan met z'n mond open,
• z'n hals laten zakken en op het bit kauwen,
• plooien in het midden van z'n nek en met z'n kin tot tegen z'n borstkas krullen,
• z'n hoofd naar opzij draaien en naar z'n buik kijken.

Of hij denkt misschien dat je wil dat hij iets met z'n voeten moet doen, maar het is 'm misschien niet helemaal duidelijk wat, en hij kan

• omhoog gaan, met stijve benen
• naar je slaan met ŽŽn of twee voorbenen
• tegen je hand induwen en vooruit over je heen lopen.

Als hij z'n hoofd beweegt en niet z'n voeten, wacht. Experimenteer met duidelijker worden, maar alleen in zover je het nodig hebt om je eigen positie te kunnen bewaren. Het is belangrijk dat je z'n neus en de voet die je in beweging wil zetten op ŽŽn lijn houdt. Probeer niet duidelijker te worden door te proberen z'n voeten los te wrikken door kracht op het bit te zetten. Je paard gaat ook experimenteren, om de oplossing te vinden voor de vraag in je hand. Bij het kleinste proberen in de goeie richting (gewicht afnemen van de leidende voorvoet, gewicht naar achter verschuiven), laat los. Probeer na een paar seconden nog eens opnieuw, en hij zal opnieuw experimenteren, doelbewuster nu, op zoek naar die plaats die ervoor zorgde dat de druk van jouw hand op het bit wegviel.

Leid hem voorwaarts en probeer opnieuw vanaf dezelfde voet, of beweeg z'n neus zachtjes een beetje heen en weer, tot neus en leidende voet weer op ŽŽn lijn zijn, en bereid je voor om te zien hoe het gewicht weer van die voet afgaat, net zoals ervoor. Haal het doorhangen uit de teugel, presenteer hem het gevoel om achteruit te gaan, en wacht. Vanaf de voet aan de kant weg van jou achteruit gaan, gaat op dezelfde manier, behalve dan dat de neus van je paard een beetje weggekanteld is van jou, zodat die neus op één lijn komt met de andere voet. Het is belangrijk dat je van de twee kanten oefent, tot hij voet voor voet achteruit kan gaan, met steeds minder druk op de teugel. Het kan dagen duren, of weken. Het hangt ervan af.

Uiteindelijk zal hij ontdekken dat wat één keer heeft gewerkt, de volgende keer ook werkt. Je goed-getimede loslaten voor de juiste antwoorden zullen hem aanmoedigen om te blijven zoeken naar dat gevoel. Hij zal anticiperen op je loslaten, en zal steeds makkelijker, steeds sneller en met steeds meer zelfvertrouwen achteruit gaan.

Als hij steigert of slaat, heb je waarschijnlijk te veel gevraagd. Straf hem niet. Begin opnieuw, met minder kracht, en probeer meer gedaan te krijgen door minder te doen. Vervang ongeduld door geduld, vervang jouw haast door paardentijd.

Als hij tegen je in vooruit gaat terwijl je hem eigenlijk vraagt om achteruit te gaan, stel daar dan precies evenveel gewicht tegenover als nodig is om hem achteruit te doen gaan vanuit z'n eigen druk tot op de plaats waar je begonnen was, en begin opnieuw. Sta aan een kant, en wees voorbereid op het strekken van je elleboog, vanuit je schouder, om een veilige afstand te creëren zonder je eigen balans te verliezen. Als je nerveus wordt omdat je deze antwoorden krijgt, kan je je zelfvertrouwen weer opkrikken door je gevoel en je timing te oefenen met een ander paard, dat gemakkelijker begrijpt wat je bedoelt.

Tegelijkertijd met het verbeteren van je gevoel, timing en balans, zal ook je paard verbeteren.

Copyright: Leslie Desmond

• < Prev
• Next >